Student studentowi... nauczycielem, czyli o peer-review na zajęciach internetowych

Jeśli mielibyśmy wskazać jeden z czynników, który umożliwił rozwój kursów MOOC (Massive Online Open Courses) na wielką skalę, byłoby to niewątpliwie zastosowanie oceniania koleżeńskiego (peer-review). Oczywiście zaraz obok czynnika „darmowość” (przynajmniej częściowa) ;)

Ktoś mógłby spytać - dlaczego? Można sobie przecież wyobrazić masowe zajęcia internetowe bez peer-review. Kursy mogłyby być zestawem materiałów z odpowiednimi testami, automatycznie sprawdzającymi nabytą wiedzę. No właśnie, wiedzę. A co z umiejętnościami? Te zasadniczo najlepiej sprawdzać w zadaniach otwartych, tak aby odpowiedzialnie móc stwierdzić, że rzeczywiście zostały nabyte. Ilu wykładowców, asystentów i innych pomocników byłoby potrzeba, aby sprawnie (nie dłużej niż w tydzień) ocenić prace kilkunastu tysięcy uczestników jednego kursu?

Zastosowanie peer-review prac uczestników jest tu strzałem w dziesiątkę. Najczęściej każda z prac przypisywana jest do oceny kilku osobom, i też każda osoba ocenia kilka prac (wszystko wedle zadanych przez autorów kursu kryteriów). Można mieć oczywiście wątpliwości, czy oceny prac uzyskiwane w tym trybie będą rzetelne. Doświadczenie mówi jednak, że uczestnicy z dużym zaangażowaniem i poczuciem odpowiedzialności udzielają swoim koleżankom i kolegom informacji zwrotnej.

Czy jednak peer-review jest czymś zupełnie nowym, właściwym tylko kursom MOOC? Oczywiście nie. Zarówno sama koncepcja, jak i narzędzia informatyczne pozwalające na losowe przydzielanie prac i oceny koleżeńskie istnieją od dawna. Od wielu lat mechanizmy peer-review dostępne są na przykład na platformie Moodle (a więc naszej ogólnouniwersyteckiej platformie e-learningowej). Nic nie stoi też na przeszkodzie, by tego typu ocenianie stosować w kursach niemasowych - jest to wręcz świetny sposób na zaangażowanie uczestników i doskonała metoda, by zmobilizować ich do nauki (aby ocenić czyjąś pracę, najpierw należy samemu się nauczyć...).

Jeśli chcemy dać studentom możliwość oceniania prac innych studentów, najbardziej oczywistym wyborem wydaje się być użycie aktywności Warsztaty. W ramach warsztatów prowadzący może przygotować arkusz oceny (kryteria), na podstawie którego studenci będą wzajemnie oceniać swoje prace. A studenci otrzymają oceny za własną pracę, jak również za to, jak oceniali prace swoich kolegów. Brzmi znajomo? ;)

Wzajemne ocenianie swoich prac (a dokładniej wypowiedzi) przez studentów może być realizowane także z wykorzystaniem forum dyskusyjnego, choć dodać należy, że w tym wypadku ocena ma raczej charakter opisowy, nie punktowy. Formą oceny wystawianej przez studentów mogą być też komentarze umieszczane pod wpisami w aktywności Baza danych. Analogicznie oceniane/komentowane mogą być hasła umieszczane w Słownikach. Możliwość wpisywania komentarzy daje też aktywność Wiki.

Platforma oferuje gotowe mechanizmy pozwalające na wzajemne ocenianie się przez studentów, jednak prowadzący mogą skorzystać też z mniej standardowych metod, na przykład modyfikując odpowiednio uprawnienia studentów. Ponadto przesłane przez studentów indywidualne bądź grupowe prace mogą zostać przez prowadzącego opublikowane na stronie kursu, a studenci mogą zostać poproszeni o ich ocenienie, na przykład w ramach dyskusji na forum. Proste ocenianie możemy też przeprowadzić za pomocą aktywności Głosowanie, umieszczając na liście wyboru na przykład tytuły opublikowanych studenckich prac i prosząc w poleceniu do głosowania o wybranie najlepszej – zdaniem studenta – pracy. I nie zapominając oczywiście o tak istotnym „szczególe”, jak podanie kryteriów oceny, o czym rzecz jasna powinniśmy pamiętać zawsze, gdy oceniamy sami lub gdy prosimy o to naszych studentów.

Autorzy: Anna Żukowska, Dorota Sidor