Gdzie szukać błędu? Diagram Ishikawy

O kreatywności wiele się mówi i pisze, szczególnie w odniesieniu do rozwiązywania różnej maści problemów, jednak rzadko zdarza się, aby w kilku słowach, a właściwie w jednym obrazie ująć zarówno diagnozę problematycznego zagadnienia, jak i jego potencjalne rozwiązania. A jednak okazuje się, że szkielet ryby może stać się ku temu zaskakującą pomocą, pomimo powszechnego przekonania, że ryby (i jeszcze ktoś ;)) głosu nie mają.

Kaoru Ishikawa, profesor Uniwersytetu Tokijskiego, już w latach 60. ubiegłego stulecia opublikował diagram przyczyn i skutków, który nazwał diagramem ryby lub diagramem rybiej ości - ze względu na kształt przypominający szkielet ryby. Diagram ten zastosował pierwotnie w odniesieniu do świata biznesu, aby pokazać zależność między wymaganiami klienta a jakością produktu. Dziś może on być przydatny w zasadzie w każdej dziedzinie życia.

Diagram Ishikawy porządkuje potencjalne przyczyny danego problemu lub błędy w podejściu do zagadnienia, dzieląc je na kategorie tzw. 5M+E czyli:

• Manpower (ludzie),
• Methods (metody),
• Machinery (maszyny),
• Materials (materiały),
• Management (zarządzanie)
• i Environment (otoczenie).

Analizujemy skutek, szukając możliwych przyczyn, które do niego doprowadziły, a upatrujemy ich w człowieku, w maszynie, w metodzie, w narzędziach, w materiałach oraz w otoczeniu. Stwierdzamy, które przyczyny są najistotniejsze, mają największy wpływ na zaistniałą sytuację, jaka jest zależność między nimi oraz jak możemy je wyeliminować, zaradzić skutkom, znaleźć rozwiązania, ulepszyć funkcjonowanie.

Na konferencji Teaching for Success: Towards Innovation in Language Education, która miała miejsce 18 kwietnia 2016 w Centrum Zarządzania Innowacjami i Transferem Technologii Politechniki Warszawskiej (CZIiTT PW), Luiza Wójtowicz-Waga (PASE) rewelacyjnie przedstawiła zastosowanie tego diagramu oraz zainicjowała kreatywne podejście do rozwiązywania wybranych problemów w kontekście szkół językowych i wyższej uczelni.

W odniesieniu do kreatywności, którą opisała jako „powołanie do życia czegoś, czego wcześniej nie było”, w pierwszej kolejności obaliła trzy mity:

Mit 1: Tylko niektórzy ludzie są kreatywni.
Mit 2: Tylko pewne czynności są kreatywne.
Mit 3: Pomysł kreatywny jest ważny i skomplikowany.

Następnie wyjaśniła, że:

1. Wszyscy są kreatywni.
2. Kreatywność jest różnorodna.
3. Nie ma kreatywności idealnej.

Tymi „odkryciami” poczuliśmy się zachęceni i zmotywowani do pracy w trzech grupach: rozkładając na czynniki pierwsze zaproponowane przez p. Luizę zagadnienia (poniżej: 1-3), staraliśmy się wskazać przyczyny domniemanych sytuacji i problemów, i w sposób kreatywny znaleźć rozwiązania dla nich:

1. Metodyk: Nauczyciele w mojej szkole nie szkolą się.
2. Nauczyciel: Moi uczniowie notorycznie nie robią prac domowych.
3. Właściciel: W mojej szkole często mają miejsce konflikty pomiędzy nauczycielami.

Rzeczywiście, wizualne ujęcie problemów czyli wpisywanie przyczyn w odpowiednie miejsca w diagramie ryby pokazało, że tematy zostały podjęte, że wśród uczestników grup pojawiło się staranie o zdiagnozowanie przyczyn, że podano liczne pomysły na zapobieżenie ich występowaniu. I to wszystko tworzone razem w atmosferze wspólnego dążenia do celu i w twórczej dyskusji w ramach każdej z grup :)!

Sama prelegentka o Diagramie Ishikawy mówi, że nie tylko pomaga on zdiagnozować przyczyny danej sytuacji, ale również podnosi poziom empatii. Warto bezpośrednio zapoznać się z jej spostrzeżeniami.

Dobrze jest zyskać nową perspektywę :)

Więcej o Diagramie Ishikawy

Autor: mg